İnsanın iradesi var mı? İslamda kader nedir?

Kabul etmek gerekir ki kader olayını kavramak hiç kolay değil. Bazen kaderi anlamak bir ömürü alabiliyor. Fakat tecrübelerini bizimle paylaşanlar sayesinde kader kavramını anlamlandırmak zor değil.

Öncelikle kader ile ilgili sorulan sorular genelde şunlar oluyor;

Eğer Allah benim ne yapacağımı biliyorsa ben neden dünyaya geldim?

Allah benim ne yapacağımı biliyorsa bu nasıl benim hatam olabilir?

Ne yapacağım belirli ise benim iradem nerede?

Gerçekten bu soruları sizde soruyorsanız yüzünüze sağlam bir tokat atıyorum ! Yanağınız acıdı ve bana öfkelendiğiniz değil mi? Ama bana öfkelenmen haksızlık. Bunu yapan ben değilim. Bu Allah’ın takdiri. Bunun için beni suçlayamazsın. Çünkü Allah böyle takdir etmiş. 

Bu seni tatmin etti mi? Kabullendin mi benim suçsuz olduğuma? Tabi ki hayır değil mi? Sende biliyorsun ki bu mantıklı değil. İşte bunu kabul etmediğin gibi benim irademi de inkar edemezsin. Ve kendi iradeni de inkar edemezsin. 

Bilmelisin ki sorunun kökeni senin yaptıklarından ve yapacaklarından sorumlu olmamak istemenden kaynaklanıyor. Sorumlu olduğun seçim ve kararlarından bu şekilde kurtulamazsın. Psikolojik olarak bastırabilir veya mantığa bürüye bilirsin. Fakat bu yaptığın sadece kendimi kandırmak olur. Gerçekle yüzleştiğinde ise bu senin için felaket olur.

Soyut bir kavramı zihinde daha iyi kalması için bir kaç örnek vereceğim. Düşün ki bir üniversite öğrenci alımı yapacak. Alacağı öğrencileri  A listesine ve B listesine göre seçecek. A listesi tamamen gizli. Kimlerin olduğu kesinlikle bilinmiyor. B listesinde yer almak içinde yapılması ve yapılmaması gerekenler var. Sen bu üniversiteye gitmek istiyorsun. A listesinde var mısın bilmiyorsun. B listesinde olman gerekiyor ki yerini garanti edebilesin. Burada A listesinde ben varım dersen, gerçekten bu üniversiteyi kazanmak istemediğini kanıtlar. 

Bu üniversiteyi kazanmak istiyorsan B listesinde olmalısın. Bunun içinde B listesinde olmak için yapılması gerekenleri yapmalısın. İşte bu rehberliğin, takdirin işleyiş şeklidir. 

Cennete veya cehenneme kimin gideceği Allah’ın takdirindedir. Gizli bir liste var. Gizli olmayan bir liste daha var. Bu listede yer almanın şartları var. Allah’ın rehberliğinde olanların hepsi B listesine girmeyi başarıyor. Üniversitede kapısında B listesinde ismini görenler aynı zamanda A listesinde de isimlerini görüyorlar. 

Üniversitenin demek istediği şu ki biz B listesi için çaba göstermeyeni zaten A listesine alınmadık.

Yukarıdaki örnekte olduğu gibi cennete veya cehenneme gitme olayını böyle kavrayabilirsin. Burada dikkat edilmesi gereken, doğruya yönelmiş kişilerin Allah tarafından yönlendirilmiş olmasıdır. Yazının başındaki ilk soruları sende sorduysan, bu sürecin en başına girmiş durumdasın. Aynı yaratıcısı arayan Hz. İbrahim gibi. 

Kaderi daha iyi anlaman için farklı bir bakış açısı sundum. Umarım sorularına bir nebze cevap bulmuştur. Yorum kısmına düşüncelerini yazmayı unutma.

Yazıdaki kusurlar şahsıma aittir.